کد مطلب:129820 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:130
مدت توقف کاروان حسینی در کوفه
برخی روایتها حاكی از آن است كه كاروان حسینی در كوفه بیش از دو روز توقف نكردند. سبط ابن جوزی گوید: «در روز دوم ابن زیاد سرها را پایین آورد و آنها را به همراه اسیران تجهیز كرد و به شام نزد یزید بن معاویه فرستاد [1] «این حداقل زمان ممكن است.
اما از برخی روایتهای دیگر چنین برمی آید كه آنها به اندازه ی رفت و آمد پیك از كوفه به شام توقف كردند. ابن اثیر می نویسد: «چون خاندان حسین (ع) به كوفه رسیدند، ابن زیاد آنان را زندانی كرد. روزی سنگی در زندان افتاد كه نامه ای به آن بسته بود. متن نامه چنین بود: پیك برای تعیین تكلیف شما نزد یزید رفته است. او در روز فلان می رسد و در روز فلان باز می گردد. اگر صدای تكبیر شنیدید، یقین كنید كه كشته می شوید و اگر تكبیر نشنیدید، معنایش رهایی یافتن است. دو یا سه روز پیش از رسیدن پیك باز سنگی در زندان افتاد و در نامه ای كه همراهش بود چنین نوشته بود: سفارشها و وصیتهای لازم را بكنید كه رسیدن پیك نزدیك است» [2] .
گویا پیك در آن روز دوگونه بوده است: «پرنده» و «اسب». پرنده از اسب و اسب از انسان سریع تر حركت می كند. شیوه كار در حركت با اسب این بود كه اسبهای تیز تك برای پیك استفاده می شد و در پاسگاههای مسیر راه نامه دست به دست انتقال می یافت
و به این ترتیب اسب و سوار هیچ كدام خسته نمی شد و نامه در كم ترین زمان ممكن به مقصد می رسید!
در برخی نقلها آمده است [3] كه عمیره - كسی كه عبدالله بن عمر نامه شفاعت مختار را به وسیله ی او نزد یزید فرستاد - فاصله ی میان شام و كوفه را در مدت یازده روز طی كرد! از این رو می توان گفت كه اسب فاصله ی میان دمشق و كوفه را برای مثال در مدت شش روز طی می كند.
در برخی نقلهای دیگر [4] آمده است كه شام به كوفه راه مستقیمی دارد كه مسافر عادی می تواند آن را در مدت یك هفته طی كند. اعراب عقیل در آن راه رفت و آمد می كردند و نیز اعراب صلیب از حوران تا نجف را در مدت هشت روز طی می كردند. از این رو می توان گفت پیك آن روز فاصله ی میان كوفه تا شام را می توانست در مدت هفت روز طی كند.
چنانچه فرض كنیم كه ابن زیاد پایان واقعه ی كربلا را بلافاصله به یزید گزارش داد و پیك، كار خود را در شب یا روز یازدهم آغاز كرد - بر فرض اینكه مدت حركت پیك یك هفته باشد - می توان این احتمال را داد كه پیك در حدود روز هفدهم محرم به دمشق رسید.
و نیز چنانچه فرض كنیم كه پیك جواب یزید را در همان روز به كوفه آورده باشد، می توان احتمال داد كه در حدود روز بیست و چهارم محرم به كوفه رسیده است.
بنابراین؛ اگر كاروان حسین درست در همان روز بیست و چهارم از كوفه به شام حركت كرده باشد، مدت اقامتشان در كوفه - از اول روز دوازدهم - به احتمال قوی 12 روز بوده است. والله العالم.
اما از برخی روایتهای دیگر چنین برمی آید كه آنها به اندازه ی رفت و آمد پیك از كوفه به شام توقف كردند. ابن اثیر می نویسد: «چون خاندان حسین (ع) به كوفه رسیدند، ابن زیاد آنان را زندانی كرد. روزی سنگی در زندان افتاد كه نامه ای به آن بسته بود. متن نامه چنین بود: پیك برای تعیین تكلیف شما نزد یزید رفته است. او در روز فلان می رسد و در روز فلان باز می گردد. اگر صدای تكبیر شنیدید، یقین كنید كه كشته می شوید و اگر تكبیر نشنیدید، معنایش رهایی یافتن است. دو یا سه روز پیش از رسیدن پیك باز سنگی در زندان افتاد و در نامه ای كه همراهش بود چنین نوشته بود: سفارشها و وصیتهای لازم را بكنید كه رسیدن پیك نزدیك است» [2] .
گویا پیك در آن روز دوگونه بوده است: «پرنده» و «اسب». پرنده از اسب و اسب از انسان سریع تر حركت می كند. شیوه كار در حركت با اسب این بود كه اسبهای تیز تك برای پیك استفاده می شد و در پاسگاههای مسیر راه نامه دست به دست انتقال می یافت
و به این ترتیب اسب و سوار هیچ كدام خسته نمی شد و نامه در كم ترین زمان ممكن به مقصد می رسید!
در برخی نقلها آمده است [3] كه عمیره - كسی كه عبدالله بن عمر نامه شفاعت مختار را به وسیله ی او نزد یزید فرستاد - فاصله ی میان شام و كوفه را در مدت یازده روز طی كرد! از این رو می توان گفت كه اسب فاصله ی میان دمشق و كوفه را برای مثال در مدت شش روز طی می كند.
در برخی نقلهای دیگر [4] آمده است كه شام به كوفه راه مستقیمی دارد كه مسافر عادی می تواند آن را در مدت یك هفته طی كند. اعراب عقیل در آن راه رفت و آمد می كردند و نیز اعراب صلیب از حوران تا نجف را در مدت هشت روز طی می كردند. از این رو می توان گفت پیك آن روز فاصله ی میان كوفه تا شام را می توانست در مدت هفت روز طی كند.
چنانچه فرض كنیم كه ابن زیاد پایان واقعه ی كربلا را بلافاصله به یزید گزارش داد و پیك، كار خود را در شب یا روز یازدهم آغاز كرد - بر فرض اینكه مدت حركت پیك یك هفته باشد - می توان این احتمال را داد كه پیك در حدود روز هفدهم محرم به دمشق رسید.
و نیز چنانچه فرض كنیم كه پیك جواب یزید را در همان روز به كوفه آورده باشد، می توان احتمال داد كه در حدود روز بیست و چهارم محرم به كوفه رسیده است.
بنابراین؛ اگر كاروان حسین درست در همان روز بیست و چهارم از كوفه به شام حركت كرده باشد، مدت اقامتشان در كوفه - از اول روز دوازدهم - به احتمال قوی 12 روز بوده است. والله العالم.
[1] تذكرة الخواص، ص 234.
[2] الكامل في التاريخ، ج 3، ص 298؛ نيز ر. ك. تاريخ الطبري، ج 3، ص 339.
[3] مثيرالاحزان، ص 74.
[4] ر. ك. اعيان الشيعه، بخش اول از جلد چهارم و به نقل از آن، التحقيق حول زيارة الاربعين، ص 193.